Bu etkiyi ilk olarak
Arthur Kaye adlı bir İngiliz, 1963 yılında fark etti. Bundan
dolayı bu olaya Kaye etkisi (Kaye effekt) denir. Şampuanı
devirdiğimizde ya da el sabununu döktüğümüzde gerçekleşen
bir olaydır.Ancak çok hızlı gerçekleştiği için farkına bile
varmayız…Sıvının akışkanlığı ile (viskozite) doğrudan
ilgilidir.
NEDEN?
Sıvı sabunun düştüğü yere dikkat ederseniz önce bir çöküntü
oluşturuyor. Sonra arkadan gelen sıvı fırlayarak dağılıyor.
Çöküntünün aşağı doğru inmesiyle zemindeki sıvı İNCELTİLMİŞ
YAĞ etkisi yapıyor ve arkadan gelen sıvıyı temas yüzeyinden
kaydırarak jet gibi fırlatıyor.
Kaye etkisi
karmaşık sıvıların yaptığı esrarengiz hareketlerin genel adı
veya bu hareketlere tanımlanan isim diyebiliriz. Bu olay
genelde organik sıvılarda gerçekleşmektedir.Akışkan organik
bir sıvının yüzeyinin üzerinin ağdalı yani yapışkan olması
neticesinde yüzeyde gelen sıvıyı püskürtmeye dayalı garip
hareketler olmaktadır. Bu olgu tüm thixotropic akışkan
sıvılarda olmaktadır.(ketçaplarda, likit sabunlarda, damlama
yapmayan boyalarda görülmektedir.) 300 mili saniyelik
periyotlarda fark edilebilir.Yani çok küçük zaman
dilimlerinde. Hollanda'daki Twente Üniversitesindeki
biliminsanları şampuanı 20 cm yükseklikten ince bir ip
kalınlığında dökerken çok ilginç bir olay gerçekleşiyor.
Ağır çekimde izlerken hayretler içinde kalacağınız bu sıra
dışı olaya Kaye Etkisi denilmektedir.
Bir söz: Kanatları altınla kaplı kuş uçamaz.... Tagore
|