|
Deneyin Amacı: Hava boşaltma tulumbasını tanımak,
tulumba ile iç basınç azaltarak balonun hacim değişimini gözlemlemek
Düşünce Soruları?
1. Uçan balonlar yükseklere
çıktıkça hacmi nasıl değişir? Neden?
2. İçi hava dolu bir balona büyük bir taş bağlanıp suya atıldığında
balon derine indikçe hacmi nasıl değişir? Neden?
Araç ve Gereçler: pistonlu hava boşaltma tulumbası, fanus, delikli
ve deliksiz lastik tıpa, şeffaf boru, naylon veya jelatin, balon
Uygulama:
1- Hava boşaltma tulumbasına boru ve borunun ucuna jelatini
hava kaçırmayacak şekilde bağlayınız. (İsterseniz boruyu
kullanmadan jelatini tıpaya yapıştırabilirsiniz.)
2. Fanusun diğer ucunu lastik tıpa, cam boru, plastik
boru vasıtasıyla hava boşaltma tulumbasının borulu ucuna
bağlayınız.
3- Pistonu hareket ettirerek fanusun içindeki havayı
boşaltınız. Jelatini gözlemleyiniz.
4- Balonu biraz hava ile şişiriniz.
5- Fanusun ucunu deliksiz tıpa ile kapatınız.
6- Fanus içindeki balonu gözlemleyiniz. |
 |
|
|
|
Değerlendirme Yapalım:
a) Fanusun içindeki hava boşaldıkça jelatin zarın içe doğru
kubbeleştiğini, sonrada patladığını gözlersiniz.
b) Fanusu içindeki hava azaldıkça basınç azalır. Balonun hacmi artar.
Fakat balonun içindeki hava miktarı artmaz.
Bilgilenelim:
Cisimlere açık hava basıncı her yönde etki eder. Esnek cisimlere
etki eden iç ve dış basınç farklı olduğunda cisimde şekil değişikliğine
yol açar.
Pompa ile fanusu içindeki hava miktarı azaltıldığında iç basınç ile dış
basınç arasındaki oran artar. Bu oran arttıkça jelatine daha fazla
kuvvet etki eder. Jelatin bu kuvvete karşı koyamadığında yırtılır.
Yeryüzünden serbest bırakılan uçan balonlar yerden yükseldikçe dış
basınç azalır. Dış basınç azaldıkça balonun hacmi artar. Bu hacim artışı
o kadar çok olur ki balon yırtılarak patlar.
Balonu büyük taş bağlayıp göl veya deniz attığımızda, derinlere inen
balona etki eden dış basınç artar. Böylece balon dibe ininceye kadar
hacmi azalır.
www.fencebilim.com - Hidayet
TERECİ
|
|
