|
Deneyin Amacı: Isı enerjinin hareket enerjisine dönüşümünü ve
dönüşüm sisteminin yapısını kavramak.
Düşünce Soruları?
1. Mancınıkta gülleri
çok uzağa atmak için neler yapılır?
2. Tramboline çok
yüksekten atlarsak ne olur?
3. İnsan kaç metre yükseklikten sonra düşerse tehlikeli olmaya
başlar?
4. Bazı merdiven boşluklarına ağ gerdirirler. Neden?
Araç ve Gereçler: statif çubuk (2 adet), bunzen kıskacı, lastik
tıpa, üç ayak (2 adet), bağlama parçası, ucu dar dik açılı cam boru, su
çarkı, cam balon, ispirto ocağı
|
Deneyin Yapılışı:
1-
Resimdeki deney düzeneğini
kuralım.
2-
Cam balonun yarısına kadar
su dolduralım.
3-
Lastik tıpayı dik açılı cam
boruya geçirelim.
4-
Su çarkının resimdeki gibi
kanatlara buhar gelecek şekilde ayarlayalım.
5-
İspirto ocağını yakalım.
6-
Suyun kaynamasını ve cam
borudan çıkan buharın etkisiyle su çarkının dönmesini izleyelim. |
|
|
|
Değerlendirme Yapalım:
-
Yanan ispirto ocağı ısı (enerji)
verir. Bu ısı önce cama sonra suya geçer. Suyun sıcaklığı artar.
Sıcaklığı arttıkça suyun buharlaşma hızı artar. Su kaynadığında
buharlaşma hızı en fazla olur. Buhar dik açılı boruda ilerler. Borunun
dar ucunda buhar hızlanır ve pervaneye bir basınç uygular. Bu etki
ile pervane döner. Isı enerjisi hareket (Kinetik) enerjisine dönüşür. Bu
olayda iş yapılmış olur. O halde “bu olayda enerji işe dönüşmüştür”
diyebiliriz.
Deneyden Çıkarılacak Sonuçlar:
- Isı alan suyun moleküllerinin hareketliliği artar. Bu sıcaklığının
artması demektir. Su yüzeyinde moleküllerin hareketliliği yeterince
artınca su molekülü yüzeyden koparak gaz haline geçer. Sıcaklık arttıkça
buharlaşma fazla olur. İspirto ocağı daha büyük veya ısı kaynağı
daha çok ısı vermesi durumunda buharlaşma hızı artar. Bu ise su çarkın
dönme hızını ve yapılan iş miktarını artırır.
Bilgilenelim:
Bir cisim iş yapabilecek durumda ise bu cismin enerjisi vardır. Yani
“enerji”, iş yapabilme yeteneğidir.
Enerji, günlük yaşantımızın vazgeçilmez bir parçasıdır. Kahvaltı için
suyumuzu kaynatmak, yemek yapmak, ısınmak, elektrikli aletleri
çalıştırmak, fabrikalarda üretim yapmak...vb. için enerjiye ihtiyacımız
vardır. Enerjinin büyüklüğü yapacağı işle ölçüldüğü için, iş birimleri
aynı zamanda enerji birimleri için de geçerlidir.
Albert Einstein Enerjinin Korunumu Kanunu ile; “Enerjinin yoktan
var olmayacağını, varken de yok olmayacağını açıklamıştır.
Isı, elektrik, mekanik (potansiyel+kinetik), ışık, nükleer, kimyasal,
ses, biyokütle vb. bilinen enerji türleridir.
Araştıralım:
Bu deneyi başka bir sıvı ile yapıldığında durum değişir miydi?
Araştıralım ve deneyelim.
www.fencebilim.com - Hidayet
TERECİ
|
