SES NASIL YAYILIR?

Deneyin Amacı:  Sesin nasıl yayıldığını kavrayabilmek.

Düşünce Soruları?
1. Ses uzay ortamında (havasız ortamda) neden yayılamaz?
2. Ses katılarda neden daha hızlı yayılır?

Araç ve Gereçler: kova, su, mürekkep (gıda boyası), damalık, çakıl taşları
                                                                                                         

Deneyin   Yapılışı:

1. Kovaya su doldurulup, içine mürekkep damlatılır.

2. Damlalığa bir miktar su alınır ve su ile doldurulmuş kovaya sırayla 30, 40 ve 50 cm yükseklikten bir damla su damlatılır. Kova  içindeki su yüzeyini gözlenir ve oluşan ses dinlenir. Gözlemler çizelge halinde not edilir.Damlanın yüksekliği artıkça
ne gibi değişiklikler oluştu?

3. Çakıl taşları alınarak farklı yüksekliklerden bırakılır. Kova  içindeki su yüzeyini gözlenir ve oluşan ses dinlenir. Gözlemler not edilir.

4. Alüminyum folyo yuvarlatılarak bir küre haline getirilir ve bir ip ile dik tutturucuya bağlanır.

5. Diyapazona tokmağı ile vurarak titreştiriniz ve Alüminyum küreye değdiriniz ve sonucu gözleyiniz.

Değerlendirme Yapalım:

1- Damlaları su yüzeyinde nasıl bir değişiklik meydana getirdi?
2- Dalgaların büyüklüğü ne zaman değişti?
3- Değişiklik su yüzeyi boyunca devam etti mi?
4. Ses şiddeti ne zaman değişti?

Deneyden çıkarılacak sonuçlar
- Düşen damlarlar su yüzerinde dalgalar oluşturur. Yüksellik artıkça dalgaların boyu ve ses şiddeti artmaktadır. Oluşan dalga su yüzeyinde etkisi azalarak yayılır.

Bilgilenelim:

Su yüzeyinde görülen hareketlenmeler, su taneciklerinin titreşimidir. Bu titreşimler damla veya taşın düştüğü merkez kaynaktan her yöne yayılır. Ses; taneciklerin titreşimi (salınım veya gidip gelme) ile meydana geldiğine göre ses dalgaları da su dalgalarından olduğu gibi her yönde dalgalar halinde yayılır.Taneciklerin titreşimi esnasında enerjisinin bir kısmını diğer taneciğe aktarırken bir kısmını da ısı v.b.enerji türüne dönüşür.

Siz de deneyin
Bu deneyi havuz ve gölde daha büyük taşlarla deneyebilirsiniz. Böylece daha büyük dalgalar oluşturabilirsiniz.