| |
|
Duygusal zekâ
veya yaygın İngilizce ifade edilişiyle EQ (Emotional
Quotient), bir insanın kendisine veya başkalarına ait duyguları
anlama, sezinleme, yönetme ve yönlendirme yetisi, kapasitesi ve
becerisinin ölçümünü tanımlamaktadır. Göreceli olarak yeni bir
kavram olan duygusal zekâ'nın tanımlanışı sürekli değişmekte ve
güncellenmektedir. Bazı psikologlar, duygusal zekâ ve duygusal
bilgi olmak üzere iki ayrı terimin kullanılmasını tercih
etmektedirler. Zihinsel yeteneklerin
ölçümünde (IQ), bilgi ve zeka arasındaki fark oldukça açıktır.
Psikolojik araştırmaların ışığında zeka seviyesi ölçümü veya IQ
testleri, zihinsel biliş kapasitesinin
değerlendirilmesinde güvenilir bir ölçüttür ve zaman
içinde sabit kalır. |
 |
Duygusal
zekâ veya EQ'nun ölçümünde ise duygusal bilgi veya tecrübe ile
zekâ arasındaki fark oldukça belirsizdir. Bu nedenlerle güncel
EQ tanımlamaları uzmanların aralarında uzlaşamadıkları bir
konudur. Bazı uzmanlar (Bradberry ve Greaves 2005) EQ'nun
değişken, zamanla kazanılabilen ve artabilen bir yeti olduğunu
iddia ederlerken; diğerleri (örneğin Mayer) EQ'nun sabit
olduğunu ve artırılamayacağını öne sürmektedirler.
|
| |
Kişilerin duygusal zekası olarak da tanımlanır. Sözel konularda,
toplumsal ilişkilerde daha başarılı olurlar. EQ su yüksek olan
kişilerin beyinin sağ labunu, sol lobuna göre daha fazla
kullandığı kabul edilir. Kişilerin çevre ile iletişimini
sağlamasındaki başarı seviyesi EQ’ düzeyi ile ilişkilidir. Kişi
veya toplumla olan ilişkimizi düzenlemekte bu zeka türünü
kullanabiliriz. Bu yüzden EQ seviyemizi (duygusal zeka) IQ ya
göre daha fazla arttırabilmek imkanımız var. Çocuklukta
çevresindekilerle konuşmayan, ileride çevresi çok iyi ilişkiler
kurabilen bir çok kişi olmuştur. Şekspir gibi gençlik yıllarında
kekemelik sebebiyle iyi konuşamayan, sonra yıllarda çabalayıp
kalabalıklara hitap edebilen iyi bir hatip dönüşümü çarpıcı
örnektir. Bu gibi örnekler EQ nun daha hızlı ve rahat
geliştiğini gösterebiliyor.
Duygusal zeka kavramı, 1995 yılında
psikolog Daniel Goleman tarafından yayınlanan ve en çok satanlar
listesinde yer alan “Duygusal Zeka” adlı kitap ile popüler bir
kavram haline gelmiştir (Staff, 2001: 1). Goleman (1995)’a göre
duygusal zeka, azim, sebat, kendi kendini harekete geçirebilmeyi
kapsayan, diğerlerinin ne hissettiğini anlayabilme ve dürtülere
hakim olabilmeyi
sağlayan temel yaşam becerisidir.
Kaynaklar:
Wikipedia (Özgür Ansiklopedi)
STAFF, Glef (2001), “Emotional İntelligence: The “Missing Piece”
GOLEMAN, Daniel (1995), Duygusal Zeka Neden IQ’dan Daha
Önemlidir?, (Çev. Banu Seçkin
Yüksel, 2005), 29. Bası, İstanbul: Varlık Yayınları.
|