ELEKTRİK SARKACI

Deneyin  Amacı:  Durgun elektrikle yüklenmiş cisimlerin birbirlerine uyguladıkları itme ve çekme kuvvetlerini incelemek.

Düşünce Soruları?

1. Televizyon gibi elektrik yüklü cisimler tozları neden daha fazla yapışır? Tartışınız
2. Birbirine temas halindeki iki balon yüklenirse, neden birbirlerini itmeye çalışırlar?

Araç ve Gereçler: döküm ayak, elektostatik takım, demir çubuk, ikili bağlama parçası, hertz ayağı, alüminyum kağıt, ip

Deneyin   Yapılışı:

1- Şekildeki deney düzeneğini kurunuz.
2- Bir miktar iplik kesiniz. Bu ipliğin bir ucuna alüminyum kağıdından yapacağınız minik bir küreyi bağlayınız.
3- İpin diğer ucunu şekilde gibi hertz ayağına bağlayınız.
4- Ebanit (plastik) çubuğu yünlü kumaşa aynı yönde sürtünüz ve eksi yükle yüklediğiniz çubuğu sarkaca yavaş yavaş yaklaştırınız. Sarkacın hareketini izleyiniz.

 

Değerlendirme Yapalım:

Yüklü olan ebonit çubuk yüksüz alüminyum küreyi çekti. Bunun sebebini açıklayalım.

Çubuk alüminyum küreye yaklaşırken  etki ile yükler. Alüminyum kürenin bir tarafı eksi, diğer tarafı artı yük olur. Eksi yüklü çubuk kürenin artı yüklü tarafına yaklaştığı için iki cisim birbirini çeker. O halde aynı elektrik yüklü cisimler birbirini çeker. Böylece yüklü cisimler yüksüz (nötr) cisimleri de çekmiş olur.

Bilgilenelim:     

Birbirine sürtünen cisimlerden biri pozitif elektrik yükü kazanırken diğeri de eşit miktarda negatif elektrik yükü kazanır. Toplam yük korunur. Bu tür elektriklenmeye “sürtünme ile elektriklenme” denir. Bu tür elektriklenmede birbirine sürtünen cisimler dışarıdan yük almazlar, sürtülen cisimlerin birinden diğerine cisimlerdeki serbest elektronlar geçer. Artı yükler hiç bir zaman geçmez. Elektron veren cisim artı, elektron alan cisim eksi yük ile yüklenir.

Elektriklenmiş cisimler birbirlerini iki şekilde etkiler; bunlar itme ve çekmedir.

Siz Deneyin: Çok hafif bir cismi eksi yük ile yükleyin. Bu cisme eksi yüklü başka bir cisim yaklaştırın. Cisimlerin hareketini gözlemleyin.

www.fencebilim.com - Hidayet TERECİ