Deneyin Amacı:
Bir termometrenin yapımını ve çalışma prensibini kavramak.
Düşünce Soruları?
1. Kaç çeşit
termometre vardır?
2. Sıvılı termometreler içinde hangi sıvılar vardır?
3. Okullarda cıvalı termometrelerin kullanımı neden yasaklanmıştır?
Araç ve Gereçler: cam
balon (250ml), tüp maşası, sacayağı, döküm ayak, tek delikli lastik
tıpa, beherglas (500 ml), mürekkep veya gıda boyası, statif çubuk, uzun
cam boru, bağlama parçası, su, buz parçaları, karton parçası, ispirto
ocağı, damlalık, cetvel, kalem, pet şişe, pipet
Uygulama:
a. Cam balonu su ile dolduralım. Damlalık ile birkaç damla
mürekkep damlatarak (gıda boyası da olabilir) suyun renklenmesi
sağlanır.
b. Tek delikli lastik tıpayı cam boruya geçirelim.
c. Lastik tıpayı cam balona takalım ve sabitleyelim.
d. Karton parçasını cetvelle işaretleyerek derecelendirelim ve
iki ucundan bantla cam boruya tutturalım.
e. Cam balonu , içinde buzlu su bulunan beherglas içine
batıralım ve 5-6 dakika bekleyelim. Cam borudaki su seviyesini
tespit ederek işaretleyelim.
f. Cam balonu buzlu-su bulunan beherglasdan çıkaralım ve
kaynama sıcaklığında olan diğer beherglasdaki suya batıralım.
g. 5-6 dakika bekledikten sonra cam borudaki su seviyesini
tespit edelim ve işaretleyelim.
h. Odanızın sıcaklığını termometrenizle ölçelim. |
 |
|
|
|
Değerlendirme
Yapalım:
1- Cam balonu buzlu su ve kaynama sıcaklığındaki su dolu
beherglasa koyduğunuzda cam borudaki sıvı seviyesi nasıl değişti?
2- Yaptığın termometre ile gerçek termometrenin benzer ve farklı
yönleri nelerdir?
Yaptığınız termometre ile gerçek bir termometrenin çalışmasını nasıl
açıklarsınız?
|
|
Bilgilenelim: Termometre ile sıcaklık ölçülür. Yapıldıkları
maddeye göre metal, sıvılı ve gazlı olmak üzere 3 çeşit termometre vardır.
Sıvılı termometreler hazne ve kılcal borudan oluşmuştur. Hazne içine cıva ya
da renklendirilmiş alkol konulur. Hazne ısıtılırsa içindeki sıvı genleşerek,
kılcal boru içinde yükselir. Soğuduğu zaman içindeki sıvı büzülerek yeniden
hazneye döner. Sıvı seviyesinin karşısındaki sayılar ölçülen sıcaklığı
Celcius, Kelvin veya Fahrenayt birimleri cinsinden ifade edilir.
Termometrelerde her aralık bir derece olarak adlandırılır.
Laboratuvarlar, ev ve hastaların vücut sıcaklığını ölçmek için kullanılan
termometreler sıvılı termometrelerdir.
Hasta termometresiyle ölçüm yapıldıktan sonra cıva düzeyinin hemen düşmemesi
için civanın toplandığı haznenin üzerinde bir boğum bulunur. Tekrar ölçüm
yapmak için termometreyi sallamak gerekir.
Metal termometreler, cıvalı ve alkollü termometrelerin ölçemediği yüksek
sıcaklıklar için kullanılır. 1600 santigrat dereceye kadar olan yüksek
sıcaklıkları ölçer. Fırın ve fabrikalarda kullanılır.
Gazlı termometreler ise hassas sıcaklık ölçümlerinde kullanılır.
Sizde Deneyiniz:
Pet şişe, su, mürekkep veya gıda boyası, pipet, oyun hamuru veya silikon
kullanarak sıvılı termometre yapınız.
www.fencebilim.com - Hidayet
TERECİ |
|
