Paratoner
İlk kez 1749 yılında ABD’li bilim insanı
Benjamin Franklin tarafından
geliştirilen paratonerler günümüzde inşa
edilen yapıların yıldırım düşmelerine
karşı korunmasında yaygın olarak
kullanılmakta. Fiziksel yapı olarak
binaların tepelerinde gördüğümüz gibi
bir çubuğun ucuna tutturulmuş sivri bir
metalden oluşmaktadır. Çubuk, yapıların
elektrik iletim hatlarından bağımsız bir
şekilde alüminyum veya bakır bir kablo
ile toprağa gömülü olan bir iletken
ızgaraya bağlanır.
Paratoner veya yıldırımsavar, havadaki
elektrik yükünü toprağa aktarmayı
amaçlayan araçtır. İki bulutun
sürtüşmesi, çarpışması veya kendi
aralarında elektron boşalması yapmaları
sonucu oluşan şiddetli ışık görüntüsüne
şimşek denir.
Şimşeklerin yıldırıma dönüşebilmesi için
bulutların yeryüzüne yakın bir şekilde
paralel olarak durup, elektron
alışverişi yapması gerekir. Bu olaydan
sonra elektronların izlediği yol
şiddetli bir ateş topuna dönüşür ve
yıldırım oluşur. Yıldırımdan korunmak
için binaların ve evlerin gök yüzüne
yakın olan yerlerine paratoner adı
verilen aletler konulur. Bu aletler
kısaca toprağa bağlanmış birer demir
çubuktur. Topraklama sayesinde demir
iletkene gelen yıldırım etkisiz hale
getirilir. |
Y |
|