|
Bursa'da, Işıklar Askeri
Hava Lisesinde bir grup öğrenci tarafından "Milli Kalkan Sodyum
Pentaborat" adlı proje çerçevesinde, radyasyondan korunmaya yönelik
kumaş geliştirildi.
Okulun son sınıf öğrencilerinden Tahsin Elmas, AA muhabirine yaptığı
açıklamada, arkadaşları Seyit Alp Herdem ve Yaşar Harun Kıvrıl ile
1,5 yıl önce proje belirleme çalışmaları sırasında Türkiye'de
kimyasal, biyolojik ve radyoaktif saldırılara karşı kullanılan
koruyucu kıyafetleri incelediklerini ve bunların ithal edildiğini
öğrendiklerini söyledi.
Bu kıyafetler için her yıl yurt dışına milyonlarca doların
aktarıldığını gördüklerini vurgulayan Elmas, "Bunun üzerine, 'Bir
milli koruyucu kıyafet üretebilir miyiz' fikriyle yola çıktık ve
Hava Öğretmen Binbaşı Mustafa Şevik danışmanlığında proje
çalışmalarına başladık" dedi.
Elmas, radyasyonun 21'inci yüzyılın en büyük sorunlarından biri
olduğunu, bu nedenle buna çözüm bulmak için iyi bir çalışma dönemi
geçirdiklerini anlattı. Türkiye'nin, dünyadaki bor rezervinin yüzde
72'ine sahip olduğunu dile getiren Elmas, "Boru
sentezleyemediğimizden, özel bor türevi haline getiremediğimizden
dolayı bu milli varlığımız heba olmakta. Hem kendi varlığımızı
koruyup hem de bunu radyasyonda kullanmayı amaçladık" diye konuştu.
Özel bir bor türevi olan sodyum pentaboratı ülkede ilk defa
sentezlediklerini anlatan Elmas, şunları kaydetti:
"Sodyum pentaborat kullanarak bir koruyucu kıyafet üretimi
gerçekleştirdik. Ürettiğimiz kumaşı radyasyon testlerine tabi
tuttuk. Test sonucunda, ürettiğimiz kumaşın yüzde 75 gibi oldukça
yüksek bir oranda radyasyonu önlediğini fark ettik. Ayrıca gama
testi neticesinde sodyum pentaborat miktarının artışına paralel bir
şekilde kumaşın arkasına geçen gama radyasyonunun azaldığını fark
ettik. 3 farklı enerjide de bu teyit edildi. Ayrıca 'x' ışını
testinde de sodyum pentaboratla aynı değere sahip kurşun eş değeri
belirlendi ve sodyum pentaboratın kurşuna göre 2,5 kat hafif olduğu
ortaya konuldu. Bu neden önemli; şu anda günümüzde kurşun
koruyucular kullanılmakta. Kurşun koruyucular oldukça ağır
olduğundan dolayı hareketleri kısıtlamakta ve iş verimini
düşürmekte. Yaptığımız sodyum pentaborat kumaş 5 kilogram
ağırlığında olduğu için hem hareket kısıtlamasını önlüyor hem de iş
verimini artırıyor. Bu kapsamda bu kumaşların ülkemizde her yerde
kullanabileceğini düşünüyorum."
Işıklar öğrencilerinin projesi ABD yolunda
Projenin geçen sene Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
(TÜBİTAK) tarafından gerçekleştirilen okullar arası yarışmada kimya
kategorisinde Türkiye birincisi seçildiğini, ayrıca yarışmanın en
prestijli ödülü olan "Yılın Genç Araştırmacıları Ödülü"nü
kazandıklarını ifade eden Elmas, mayısta ABD'de gerçekleştirilecek
"Dünya Liselerarası Proje Yarışması"nda ülkeyi temsil edecekleri
bilgisini verdi.
Elmas, elde ettikleri kumaşın özellikle hastane, nükleer santral,
üniversitelerde radyasyon deneyi yapılan laboratuvarlarda ve askeri
alanlarda nükleer saldırılara karşı korunmaya yönelik olarak
kullanılabileceğini bildirdi.
Kumaşın ardından "kanopi"de de yarar sağladı.
Kıvrıl ise projenin tüm insanlığı ilgilendiren ölçekte olduğunu
vurguladı.
Pilotların, yüksek irtifada uçtukları için uzaydan gelen kozmik
radyasyonlara maruz kaldığını ve onların pek çoğunun ölüm
nedenlerinin başında kanserin geldiğini bildiren Kıvrıl, sözlerini
şöyle sürdürdü:
"Pilotların radyasyona maruz kalmasına engel olmak istedik. Bunun
için de pilotların oturduğu yerin üst kısmındaki camı yani 'kanopi'
dediğimiz kısmı sodyum pentaboratla kapladık. Daha sonra da bu
kanopinin yapıldığı malzemenin içine sodyum pentaborat ekleyerek
üretim çalışmaları gerçekleştirdik. Bunun ardından radyasyon
testlerini yaptık. Ürettiğimiz kanopinin, gelen radyasyonların yüzde
49'unu, kapladığımız kanopinin ise yüzde 12'sini durdurduğunu
gördük. Ayrıca ürettiğimiz kanopi örnekleri sadece bir santimetre
kalınlığında ama normal uçaklarda kullanılan kanopiler 3 santimetre
kalınlığında. Bunun kalınlığı arttığında engelleme miktarının daha
da aratacağını düşünüyoruz. Bu konuda da çalışmalarımızı
sürdürüyoruz."
Etiketler:
proje
yarışması, tübitak, radyasyon, buluş, icat
Kaynak: Anadolu Ajansı
-
www.aa.com.tr
|
