|Ana Sayfa|            

 

        
 
 

 Derdim yüreğimde eller ne bilsin. (Aşık Veysel)  

 

|Fizik Anasayfa|    

   Bilimsel Haberler - Egitim - Teknoloji -  Bulus  - Fizik - Kimya - Biyoloji - icat - Sanat
Fizik Formül ve Bağıntıları

Hareketli bir cismin hızı;
               
Hız = Yer değiştirme / Zaman , 
Yer değiştirme miktarı= X2 - X1  (Son konum ile ilk konumu arasındaki en kısa mesafe) 
Hareketlinin birim zamanda yer değiştirme miktarına ise ortalama hız denilir.
 

Hareketli bir cismin sürati;
               
Sürat = Alınan yol / Zaman ifadesi hareket eden bir cismin birim zamanda aldığı yol miktarına  ortalama sürat denilir.
 

Hızı değişen bir cismin ivmesi;
               
İvme = Hız değişimi / Zaman , 
a = (V2 - V1) / (t2 - t1)
Cismin birim zamandaki hız değişim miktarına ortalama ivme denilir.
 

İlk hızı olan sabit İvmeli hareket yapan bir t anındaki cismin hızı;
               
Hız=İlk hız + ivme x zaman  
V = V0 + a . t  ifadesi başlangıçtaki hızı Vo olan hareketlinin herhangi bir zamandaki hızını verir.
 

Sabit ivmeli hareket yapan bir cismin yer değiştirme miktarı;
              
Yer değiştirme=İlk hız x zaman + 1/2 ivme . zamanın karesi 
x = Vo t + 1/2 a . t2 
ifadesi ile ilk hızı Vo olan hareketlinin herhangi bir zamandaki yer değiştirmesini verir.
 

Kuvvet ile ivmeli hareket eden cisimlerin hareketi konusunda Newton ilkesi olarak;
               
Uygulanan Kuvvet= Cismin kütlesi . cismin ivmesi
F= m x a  Newton'un hareket formülü olarak ifade edilir.
m cismin kütlesi (kilogram), 
F cisme etki eden kuvvet (Newton),
a cismin ivmesi (m/s2) olarak ifade edilir.
Newton yasası. Bir cisme net bir kuvvet etki ediyorsa cisim ivmeli hareket yapar.
 
Yerçekimi etkisi altında bulunan bir cismin ağırlığı;  
               
Cismin ağırlığı= Cismin kütlesi x yerçekim ivmesi 
G= m x g   ifadesi cismin ağırlığını verir.
Ağırlığın (G)birimi Newton, cismin kütlesi (m) kilogram ve yerçekim ivmesi m/s2 olarak alınır.
 
Akım geçen bir dirençte Ohm kanunu;
               
Potansiyel Fark = Akım x Direnç
V= I x R   ifadesi ile gerilim, akım ve direnç arasındaki ilişki verilir.
Direncin birimi ohm, akımın birimi amper, potansiyel farkın birimi volt'dur.
 
Eğik düzlem üzerinde bulunan bir cismin ağırlığı ve eğik düzleme dik olarak uyguladığı kuvvet arasındaki ilişki;
               
F x l = P x h  ifadesi ile verilir.
h eğik düzlemin yüksekliği, l eğik düzlemin en uzun kenarıdır.
P cismin ağırlığı, F yükün eğik düzleme uyguladığı kuvvettir.
 
Katı bir cismin temas ettiği yüzeye uyguladığı basınç;
               
Basınç = Uygulanan toplam kuvvet / Temas yüzeyi
P = F / A  ifadesine göre katı bir cismin temas ettiği yüzeye uyguladığı P basıncı;
F kuvveti ile doğru A yüzey alanı ile ters orantıdır. Basıncın birini Pascal dir.
 
Sıvı dolu bir kaptaki sıvı basıncı;
               
Sıvılarda Basınç = Derinlik x Sıvının yoğunluğu x Yerçekim ivmesi 
Psıvı= h . g . d   ifadesi bir kapta d yoğunluğundaki bir sıvının h derinliğinde, yaptığı basıncı verir. 
Derinlik metre (m), yoğunluk kg/m3 olarak alındığında basıncın birimi Pascal (Pa) olarak verilir.
 
Hareketli bir cismin sahip olduğu hareket (kinetik) enerji;
              
Hareket Enerisi = 1 /2 x kütle x hızının karesi ifadesi ile hesaplanır.
 Ek = ½ . m . V2 ifadesi ile cismin hareket enerjisi hesaplanır.
Cismin kütlesi (kilogram), V cismin hızı (m/s), Ek cismin hareket enerjisi joule (J) olarak ifade edilir.
 
Yerden yüksekte bulunan bir cismin sahip olduğu durum potansiyel enerjisi;
               
Potansiyel enerji = Cismin kütlesi x Yüksekliği x Yerçekim ivmesi
Ep = m . g . h  olarak bulunur
 h yüksekliğindeki metre, m cismin kütlesi kilogram, yerçekimi ivmesi m/s2  olarak alındığında potansiyel enerji (Ep) birimi joule (J) olarak bulunur.
 
Sıvı içinde belirli bir hacmi batan bir cisme etki eden sıvının kaldırma kuvveti;
               
Kaldırma kuvveti = Batan hacim x sıvının yoğunluğu x yerçekim ivmesi
Fk = Vb . ds . g   ifadesi ile sıvılarda cisme uygulanan kaldırma kuvveti bulunur.
Batan hacim (Vb) m3, sıvının yoğunluğu (ds) kg/m3 olarak alındığında kaldırma kuvvetinin birimi Newton (N) olarak bulunur.   

Farklı saydam ortamlarda hareket eden ışığın hareketi ilgili olarak Snell yasası;
              
Sinüs i x n1 =  Sinüs r x n2 şeklinde ifade edilir.
i ışığın saydam ortama gelme açısı,
r ışığın kırılma açısı,
n ortamın kırıcılık indisi olarak ifade edilir.
 
Bir madde ısı alarak hal değişimi olmadığında alınan veya verilen ısı miktarı;
               
Isı = Maddenin kütlesi x Maddenin özısısı x Sıcaklık değişimi
Q = m x c x (tson-tilk) ifadesi ile bir maddenin hal değiştirmeden sıcaklığını artırmak için verilmesi gereken ısı miktarı hesaplanır.
m kütle (kilogram), t sıcaklık santigrat derece olarak alındığında  alınan ısı enerjisinin (Q) kalori (cal) olarak bulunur.
 
Madde sıcaklığı sabit kalıp hal değiştirdiğinde ısı miktarı;
               
Isı= Maddenin kütlesi x Maddenin hal değiştirme ısısı
Qalınan= m . Le    ifadesi ile sıcaklık değişim olmayan erime olayında alınan ısı miktarı bulunur.
Kütle kilogram, erime ısısı (Le)  kalori/gram olarak alındığında ısı enerjisi kalori olarak bulunur.
Sıcaklık değişimi olmadan donan bir maddenin verdiği ısı miktarı;
 Qverilen= m . Ld ifadesi ile bulunur. Ld maddenin donma ısısı olarak verilir. Her saf maddenin erime ısısı ile donma ısısı eşittir (Le=Ld).
Sıcaklık değişimi olmadan buharlaşan bir maddenin aldığı ısı miktarı;
 Qalınan= m . Lb ifadesi ile bulunur. Lb maddenin buharlaşma ısısı olarak verilir.
Sıcaklık değişimi olmadan yoğunlaşan bir maddenin verdiği ısı miktarı;
 Qverilen= m . Ly ifadesi ile bulunur. Ly maddenin yoğunlaşma ısısı olarak verilir. Her maddenin buharlaşma ısısı ile yoğunlaşma ısısı eşittir (Lb=Ly).
Işık akısı, birim yüzeyden birim zaman içinde geçen ışık enerjisidir.
           
Işık Akısı = 4 π . Işık Şiddeti
Φ = 4.π.I  
Işık akısının birimi lümendir. lm ile gösterilir.
Bir ışık kaynağı tarafından yayılan ışığın akısının birim yüzeye oranına aydınlanma şiddeti denir.
1 lüks = 1 lümen / 1 m2   şeklindedir.
E = I / d2   E aydınlanma şiddeti, I ışık şiddeti, ışık kaynağının yüzeye uzaklığıdır. Aydınlanma şiddeti E simgesiyle gösterilir, türetilmiş bir büyüklüktür ve birimi lüks (lx)‘tür.
Işık yüzeye açı yaparak geliyorsa aydınlanma şiddeti: E = I / d2 .cosα  şeklinde olur.
 
Küresel aynalarda görüntü ile cisim arasındaki boy ve aynaya uzaklıkları arasında;
    Hg / Hc = Dg / Dc    eşitliği vardır.
    Hg görüntünü boyu, Hc cismin boyu, Dg görüntünün aynaya uzaklığı, Dc cismin aynaya uzaklığıdır.
Küresel aynalarda odak uzaklığı ile ilgili:
    +- 1/f = 1/Dc +- 1/Dg   eşitliği vardır.
     f küresel aynanın odak uzaklığı, Dg görüntünün aynaya uzaklığı, Dc cismin aynaya uzaklığıdır.
     Ayna çukur ise f+, ayna tümsek ise f-, görüntü gerçekse Dg+, sanal ise Dg- olarak alınır.