Yüzey gerilimi,
fizikokimyada bir sıvının yüzey katmanının esnek bir tabakaya benzer
özellikler göstermesinden kaynaklanan etkiye verilen addır. Bu etki
bazı böceklerin su üzerinde yürümesine olanak verir. Bir gazla bir
sıvının ya da birbirleriyle karışmayan iki sıvının temas yüzeyleri
gerilmiş esnek bir zara benzer. Bu gerilim likidin serbest yüzüne
ait ise buna yüzey gerilimi; iki sıvının sınır yüzeyine ait ise
arayüzey gerilimi (yüzeylerarası gerilim) adını alır.
Bu olay kinetik teori yardımıyla açıklanır. Sıvı içerisindeki bir
molekül kendini çevreleyen öteki moleküllerin etkisine uğramış
olduğundan simetri nedeniyle bu kuvvetlerin bileşkesi sıfırdır.
Bunun sonucu olarak molekül hiçbir kuvvetin etkisinde değildir. Ama
sıvının yüzündeki bir molekül ele alınırsa, buhar fazdaki birim
hacme düşen molekül sayısı, sıvı fazdakinden çok daha az olduğundan
sıvı yüzeyinde denkleşmemiş kuvvet alanları bulunur ve molekül
sıvının içerisine doğru çekilir ve sıvının yüzü gergin bir zar
biçimini alır. Yüzey geriliminin etkisi altındaki sıvı yüzeyi,
sıvının öteki kısımlarından farklı özellikler taşır.
Bilimsel tanımla; sıvı yüzeyinde birim uzunluğu gergin tutan kuvvete
yüzey gerilimi denir. Birimi dyne/cm'dir. Dar tüplerde gözlenen sıvı
yükselme ve alçalması olan kapilarite olayının nedeni de yüzey
gerilimidir.
Bir söz:
Talih insanlara hakim olur, insanlar talihe değil. Heredot
|