Tarih: 27.11.2018
Türk bilim insanı Egemen Teomete, hasarı yüksek duyarlılıkta
ölçebilen, yapı sağlığı hakkında bilgi vererek can ve mal
kayıplarını önleyecek, içerisinde iletken özelliği olan pirinç lifi
de bulunan "akıllı beton" geliştirdi.
Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) İnşaat Mühendisliği Bölümü Öğretim
Üyesi Doç. Dr. Egemen Teomete, aynı bölümde görevli Prof. Dr. Serap
Kahraman'ın danışmanlığında yürüttüğü özellikle köprü, viyadük,
okul, hastane ya da çok katlı yüksek binaların yapı sağlığını kolay
ve yüksek duyarlılıkta ölçmek için başlattığı "Akıllı beton
üretimi" başlıklı TÜBİTAK projesini sonuçlandırdı.
Yaklaşık 3 yıllık çalışması boyunca çeşitli beton karışımları
deneyen Teomete, farklı içerikteki bu karışımlara testler uyguladı.
Çalışmaların sonunda en uygun karışıma ulaşan Teomete, kendi
hasarını da ölçebilen beton elde etti. "Akıllı beton"un başta deprem
olmak üzere yapılara zarar veren olaylara karşı can ve mal
güvenliğini koruması hedefleniyor.
86 karışım denedi
Doç. Dr. Teomete, AA muhabirine yaptığı açıklamada, depremlerin çok
büyük hasar ve acılara yol açtığını, bu nedenle yapı sağlığının
izlenmesinin çok önemli olduğunu söyledi. Bunun için çeşitli
yöntemler kullanıldığını aktaran Teomete, "Kendi içlerinde uygulama
sorunları ve kısıtlılıkları var. Pahalı sistemler. Büyük bir yapıyı
onlarla izlemek maliyetli. Mesela gerinim pulları Türkiye'de
üretilmiyor, ithal ediliyor. Bir yapıyı izlemek için bundan yüzlerce
kullanmak gerekiyor. Sadece noktasal ölçüm alıyor. Bu yöntemin veri
sistemi maliyeti de yüksek. Dayanıklılığı da düşük." dedi.
Akıllı betonu elde etmek için 3 yıl çalıştıklarını anlatan Teomete,
bunda da 86 farklı karışım tasarladıklarını dile getirdi. Bu
karışımların her birinde farklı malzemeler kullandıklarını ifade
eden Teomete, şöyle devam etti:
"Onlara basınç, eğilme ve yarma testleri yaptık. Sonuçta en iyi
karışımı ortaya çıkardık. Akıllı beton içinde iletken özelliği
bulunan bakır ve çinko karışımı olan pirinç alaşımı lifi, çimento,
kum ve çakıl karışımı, akışkanlaştırıcı ve su var. Klasik betondan
farkı pirinç lifinin bulunması. Beton kalıbının içine önce bakır
elektrotlar koyuyoruz. Bu elektrotlar betonun elektriksel direncini
kablolar yoluyla veri toplama sistemine iletmemizi sağlıyor. Elde
ettiğimiz veriler yapının sağlığına ilişkin bilgiler veriyor.
Veriler kabloyla aktarılabileceği gibi kablosuz olarak da
ulaştırılabilecek. Bir yazılımla sonuçlar anlık cep telefonuna
gelmesi de mümkün olacak."
"Yangın sensörü olarak da kullanılabilir"
Doç. Dr. Teomete, akıllı betonunun tüm yapının yanı sıra sadece
yapının gözlemek istenen kolonu ya da kirişinde de kullanabileceğini
dile getirerek şunları söyledi:
"Isıya da duyarlı olan akıllı beton yangın sensörü olarak da
kullanılabilir. Yapı elemanının sıcaklığı arttığı zaman size bir
sinyal gönderebilir. Çok büyük bir hastane düşünün, bir yerde yangın
çıktı diyelim. Akıllı beton artan ısıyı anında ilgili görevlinin cep
telefonuna mesaj gönderebilir. Öte yandan neme de duyarlı. Nemin
beton içinde yürümesinin izlenmesini sağlıyor."
Akıllı betonun maliyetinin mevcut betondan tek farkının içeriğindeki
pirinç lifi olduğunu kaydeden Teomete, "Patentini aldığımız akıllı
beton, ticarileştiğinde yapı sağlığını izlemek ve depreme karşı
yapıların güvenliğini sağlamak açısından, can ve mal güvenliğini
sağlamak açısından yararlı olacaktır." diye konuştu.
Etiketler:
Egemen Teomete, TÜBİTAK, akıllı beton, deprem
Kaynak: Anadolu Ajansı
-
www.aa.com.tr
|