|
Bir
gökdelenin yüksekliğini barometre ile nasıl bulursun?
(Neils Bohr)
Bu soru Kopenhag'daki bir
üniversitenin fizik sınavından
alınmıştır:
"Bir gökdelenin yüksekliğini barometre ile nasıl
bulursunuz, anlatınız." öğrencilerden birinin cevabı: "
Barometrenin ucuna bir ip bağlarsınız. sonra gökdelenin
tepesinden asıp sallarsınız. Barometre yere değdiğinde
ipin boyuyla barometrenin boyunun toplamı gökdelenin
yüksekliğini verecektir."
Bu oldukça orijinal cevap hocayı çileden çıkartmaya yetti ve
öğrenci dersten kaldı. Öğrenci cevabının doğruluğu
konusunda itirazda bulundu ve Üniversite durumu çözmek
için başka bir hoca gönderdi.
Bu noktada öğrenci hakkında ne düşünürdünüz? Sizin kararınız ne
olurdu?
Çocuk kalmalı mı geçmeli mi ?
Yeni hoca, cevabın aslında doğru olduğuna fakat kayda değer bir
fizik bilgisinin varlığını göstermediğine karar verdi.
Sorunu çözmek üzere;
Öğrencinin en azından asgari bir temel fizik bilgisi olup
olmadığını anlamak için ona altı dakika vererek sorunun
sözlü cevabını vermesi kararını aldı. İlk beş dakika
genç sessizliğe gömüldü. Alnı düşünceden kırış kırış
olmuştu. Hoca zamanın tükenmekte olduğunu
hatırlattığında genç çeşitli cevaplarının olduğunu fakat
hangisini kullanacağına karar veremediğini söyledi.
Tekrar acele etmesi tavsiye edilince genç şöyle
cevapladı:
"İlk olarak, barometreyi gökdelenin tepesine çıkartıp kenarından
aşağı bırakıp yere inene kadar geçen süreyi ölçersiniz.
Binanın yüksekliği (h=0.5 x g x t x t) formülü
uygulanarak hesaplanabilir. Fakat barometre için kötü
bir seçim..."
"Veya güneş parlıyorsa, barometrenin yüksekliğini ölçersiniz.
Sonra onu bir yere dikip gölge uzunluğunu ve sonra da
gökdelen- nin gölge uzunluğunu ölçebilirsiniz. Bundan
sonrası basit bir orantıyı çözmek olacaktır"
"Fakat bu konuda çok bilimsel bir cevap istiyorsanız
barometrenin ucuna bir sicim bağlayıp onu bir sarkaç
gibi sallandırabilirsiniz; önce yer seviyesinde daha
sonra da gökdelenin tepesinde. Yüksekliği T= 2 x 3.14 x
karekök(l/g) formülünden yararlanarak bulabilirsiniz."
"Yahut da gökdelenin dışarısında bir yangın çıkış merdiveni varsa
barometreyi bir cetvel gibi kullanarak yukarıya çıkarken
gökdelenin boyunu barometre yüksekliği biriminden sayıp
bunları toplayabilirsiniz."
"Eğer ille de SIKICI ve Ortodoks olmak istiyorsanız, tabii ki
barometre ile gökdelenin tepesindeki ve yer
seviyesindeki basıncı ölçer milibar cinsinden çıkan
farkı feet'e çevirebilirsiniz ve yüksekliği bulursunuz."
"Ancak bizler daima zihnin bağımsızlığı ve bilimsel metotlar
kullanma konusunda teşvik edildiğimiz içindir ki en iyi
yol şüphesiz hademenin kapısını çalmak ve yeni bir
barometre isteyip istemediğini sorarak gökdelenin
yüksekliğini söylemesi durumunda ona bu barometreyi
vereceğimizi söylemek olurdu."
Şimdi genci dinledikten sonra hala aynı şeyi mi
düşünüyorsunuz? Geçmeli mi kalmalı mı?
Öğrencinin adı: Niels Bohr
Fizik alanında nobel ödülü kazanan tek Danimarka'lı |
